Sylwester Szafarz, dyplomata, pisarz, publicysta polityczny i wybitny specjalista historii i rozwoju Chin, przygotował do druku kolejną książkę: „Pandemia neoliberalnej globalizacji”. Ten tytuł sam mówi za siebie – książka zawiera głęboką refleksję historyczną, politologiczną , ekonomiczną i socjologiczną na temat naszej cywilizacji, jej źródeł oraz współczesności. Z treści książki i formułowanych wniosków oraz mądrej refleksji prognostycznej rysują się przesłanki do odpowiedzi na pytanie: co dalej? A więc: co dalej z pandemią, globalizacją, z neoliberalizmem, co dalej z militaryzacją świata, czystym powietrzem i wodą, co dalej… ? Pytań gnębiących światłą część ludzkości jest wiele. Mądre odpowiedzi dają szansę na rozwiązanie narastających problemów, jakie stoją w najbliższych latach przed całą naszą cywilizacją. Znaczną część odpowiedzi znajdujemy w tej książce. Zawsze aktualne będzie pytanie, czy i jaki będą one miały wpływ na znane i rozpoznane i te nieznane, ale znaczące ośrodki decyzyjne współczesnego świata.
Ostatnie lata przynoszą znaczącą ilość argumentów wskazujących na dezintegrację i upadek neoliberalnej koncepcji rozwoju opartej o Konsensus Waszyngtoński (1989). Główne siły skupione wokół Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego poszukują dróg transformacji globalnej gospodarki i stosunków społecznych z powodu zużycia narzędzi neoliberalnych zapisanych w 10 zaleceniach z 1989 roku. Odchodzi się od nich dość powszechnie, bowiem w naszej strefie cywilizacyjnej pogłębiono w ciągu 30 lat rozwarstwienie społeczne do niespotykanych rozmiarów, a skumulowany we współczesnym kapitalizmie potencjał buntu grozi globalnym protestem.
Przykładów realizacji alternatywnych wobec neoliberalizmu dróg rozwoju jest wiele, ale najbardziej znaczącym jest doświadczenie chińskie. Kapitalizm od wielu lat zdaje sobie sprawę, że efektywność gospodarcza ChRL i modelowe rozwiązania w polityce społecznej stanowią zagrożenie dla propagandowego dogmatu o braku efektywności dla innych, niż proponuje kapitalizm, form gospodarowania.
Zasadniczym problemem są wzajemne relacje ChRL – USA , choć nie można ich rozważać w oderwaniu od znaczących również w dalszej perspektywie takich sił politycznych, ekonomicznych i gospodarczych, jaki stanowią potencjały Federacji Rosyjskiej i Unii Europejskiej.
Bez względu na skutki nasilającej się rywalizacji międzynarodowej, trudno byłoby wyobrazić sobie poważny konflikt światowy. Dlatego też realna wydaje się perspektywa ułożenia wzajemnych stosunków globalnych w oparciu o wspólne wartości, których podstawą będzie pokojowa współpraca, podmiotowość i dobro człowieka, sprawiedliwość społeczna i wolność jednostki oraz likwidacja patologii i dysproporcji rozwojowych. Wszystkie te wartości są dziś na sztandarach głównych sił składających się na naszą współczesną cywilizację, jako całość, choć wiele identycznych treści rozumianych jest inaczej w centrach decyzyjnych globalnej rzeczywistości. Można przypuszczać, że jeszcze długo będziemy obserwowali wokół nas chaos i postępującą dezintegrację, ale warto pamiętać znane powiedzenie, że „najgorszy pokój jest lepszy od najpiękniejszej wojny”.
Najogólniej książka Sylwestra Szafarza „Pandemia neoliberalnej globalizacji” jest o tym, na co zwróciłem uwagę wcześniej – wielkie spory i problemy globalne. Jest to wartościowa publikacja również z tego powodu, że rodziła się powoli. Pierwsze teksty z tego zbioru esejów powstawały prawie dziesięć lat temu, w chwilę po wydaniu wcześniejszych pozycji autora – „Ziemi na ratunek” i „Cywilizacja XXII wieku”, ostatni kilka tygodni temu. Niektóre publikowane były w Gazecie Trybuna i kwartalniku Przegląd Socjalistyczny.
Książka Sylwestra Szafarza obejmuje, te wszystkie zasygnalizowane powyżej i inne główne problemy współczesności. Jest zbiorem esejów o wielkiej wartości intelektualnej i poznawczej. Składa się z pięciu części, liczy 410 stron druku. Jest dodatkowo opatrzona syntetycznymi komentarzami i wyjaśnieniami wielu zagadnień ważnych dla Autora. Książka ta to bardzo przystępny przewodnik po otaczającej nas rzeczywistości, stworzony z perspektywy wybitnego znawcy problemów międzynarodowych, doświadczonego dyplomaty, którego wcześniejsze prognozy w znaczącym procencie uległy pozytywnej weryfikacji.

Andrzej Ziemski

----
Szafarz Sylwester, Pandemia neoliberalnej globalizacji. Wydawnictwo "Kto jest Kim", Warszawa 2021, stron 410.