Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa

lachowieckiWarszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa owiana jest legendą, do dziś w jej domach mieszkają tysiące warszawiaków a historia tego przedwojennego projektu wskazuje na głęboką myśl programową i żelazną konsekwencję w realizacji.
Nowa książka Leszka Lachowieckiego na temat historii WSM wydana w 90. rocznicę jej powstania jest ciekawym przypomnieniem historii niedawnej, która do dziś wskazuje na ciekawe rozwiązania społeczne, jakie zrodziły się w Polsce po uzyskaniu niepodległości w 1918 roku. Ponadto jest inwentaryzacją dokonań wielkiej grupy inicjatywnej opartej w większości o działaczy Polskiej Partii Socjalistycznej, którzy w ówczesnej Warszawie stanowili realną siłę, nie tylko polityczną, ale również gospodarczą.
Autor we wstępie przypomina o zawstydzającej aktualności idei „małego, kulturalnego mieszkania” wysuniętej przez Teodora Toeplitza na fali rodzącej się niepodległości, która stała się niosąca dla aktywu żoliborskiego i doprowadziła do zrealizowania idei mieszkania dla każdego. Zasadniczą wykładnią inicjatywy była jej społeczna infrastruktura, w ramach której dominowała uczciwość, wzajemna lojalność i samodzielność działania. Inicjatywa nie była nastawiona na zysk, ale na zaspokojenie potrzeb społecznych. Głód mieszkań był odczuwany powszechnie, na własną rzecz działała cała wspólnota. Nikt na nikim nie zarabiał. Mimo kapitalistycznego charakteru państwa, spółdzielcza idea Abramowskiego w sposób niemal doskonały rozkwitła przy okazji inicjatywy WSM. Jest ona żywa do dziś wśród mieszkańców osiedli na Żoliborzu i Rakowcu w Warszawie, większość z nich dziś, to potomkowie tamtej inteligencji i środowisk robotniczych, które zaangażowały się w budowanie mieszkań dla siebie.
Środowiska te przeszły ciężką próbę w okresie II wojny światowej, nie udało się jednak, mimo wielu prób, spacyfikować okupantowi wyrobionej przez lata lojalności, samopomocy i uczciwości. Nawyki te przeniosły się w sferę działania w okresie powojennym. Idea WSM znacząco wpłynęła na kształt i rozwój budownictwa spółdzielczego w Warszawie i w Polsce, szczególnie w latach 60. i 70. Mimo wielu zamachów ze strony rodzimego kapitału po roku 1990, który przyjął neoliberalną zasadę, że mieszkanie jest jedynie towarem, a nie wartością społeczną, idea ta jest nadal żywa. Spółdzielcy, szczególnie z WSM, walczą dziś o swoje prawa, nie akceptują chciwości tzw. developerów, uważają, że tanie mieszkanie należy się każdej rodzinie i wykazują, że nadal jest to możliwe.
Książka Leszka Lachowieckiego ma ogromna wartość społeczną, wskazuje, że w niedalekiej historii są przykłady inicjatyw pozwalających małym kosztem organizować ludzkie życie, tworzyć społeczną tkankę w oparciu o podstawowe wartości, jakie winny regulować stosunki międzyludzkie – życzliwość, wspólnotowość, społeczna solidarność, wzajemne poświęcenie.
To przypomnienie jest dobrym drogowskazem dla lewicy. Pytanie czy będzie chciała pójść tą drogą?
Książka jest nasycona zdjęciami z okresu rozkwitu WSM w latach 20. i 30. ub. wieku. Autor wymienia nazwiska czołowych działaczy związanych głównie z PPS, którzy brali w niej udział. Byli to m.in. Teodor Toeplitz, Kazimierz Tołwiński, Stanisław Tołwiński, Adam Próchnik, Stanisław Szwalbe, Stanisław Brukalski, Barbara Brukalska-Sokołowska, Jan Mulak, Helena Syrkus, Szymon Syrkus, Brunon Zborowski. Trzeba wspomnieć, że wniosek o rejestrację Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej do Sądu Okręgowego w Warszawie wnieśli w dniu 17 grudnia 1921 roku Stanisław Szwalbe i Bolesław Bierut.

Andrzej Ziemski

---
Leszek Lachowiecki – Wspólnota, samopomoc, mieszkanie. Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne Warszawa w Europie. Warszawa 2011. Egzemplarz bezpłatny.
 

Wydanie bieżące

Recenzje

„Przemoc, pokój, prawa człowieka” to książka Jerzego Oniszczuka wydana co prawda w roku 2016, niemniej jej aktualność w ostatnich latach okazała się niezwykle ważna, dotyczy bowiem filozofii konfliktu i dopuszczalności przemocy, co autor wyraźnie podkreśla we wstępie.

Więcej …
 

Książka „Chiny w nowej erze” jest kwintesencją działań naukowych i publicystycznych dra Sylwestra Szafarza. Powstawała ona kilka lat. Jest chronologicznym zbiorem materiałów związanych z przemianami, jakie zainspirowane zostały przygotowaniami i skutkami 20. Zjazdu Krajowego KPCh.

Więcej …
 

Monografia  „Prawne i etyczne fundamenty demokracji medialnej” jest studium z zakresu ewolucji współczesnych demokracji i wskazuje na postępujący proces przenikania polityki i mediów, co znacząco wpływa na kształtowanie się nowych relacji człowiek – polityka w obliczu wolnego rynku i rewolucji technologicznej opartej o systemy cyfrowe. W pracy zostały poddane eksploracji i usystematyzowane zagadnienia, wartości i normy istotne dla zjawiska opisanej w literaturze kategorii społecznej – demokracja medialna.

Więcej …
 

 

 
 
 
 
 

Gościmy

Naszą witrynę przegląda teraz 26 gości 

Statystyka

Odsłon : 7611062

Temat dnia

Wołyń to nie historia

W czasach Związku Radzieckiego na Ukrainie nie mówiono o zbrodni wołyńskiej, ale równocześnie aktywnie tępiono banderyzm i nacjonalizm. Po uzyskaniu niepodległości Ukraina wróciła do tych ideologii. Krytykowanie Bandery jest prawem karane. Do panteonu ukraińskiego weszły nazwiska zbrodniarzy odpowiedzialnych za ludobójstwo Polaków. Mają swoje ulice, pomniki, nauczanie w szkołach.

Więcej …

Na lewicy

W dniu 25 stycznia 2025 roku w Warszawie zebrała się Rada Naczelna PPS. Tematem głównym obrad była sprawa przyjęcia ostatecznych dokumentów organizacyjnych przed zbliżającym się XLV Kongresem Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 25 stycznia 2025 roku odbyła się w Katowicach konferencja „Blaski i cienie Polski Ludowej”. Została ona zorganizowana przez Stowarzyszenie Pokolenia, Stowarzyszenie Spadkobierców Polskich Kombatantów II Wojny Światowej, Polski Ruch Lewicowy i Kluby Myśli Polskiej.

Więcej …
 

W dniu 15 grudnia 2024 roku w Warszawie odbyła się konferencja sprawozdawczo-wyborcza organizacji warszawskiej PPS w ramach przygotowań do XLV Kongresu PPS.

Więcej …
 

W dniu 14 grudnia 2024 roku w Warszawie obradowała Rada Naczelna Polskiej Partii Socjalistycznej. Przedmiotem obrad były przygotowania do XLV Kongresu PPS na wiosnę 2025 roku, wybory prezydenckie w Polsce 2025 roku oraz problemy polityczne towarzyszące procesom porządkowania państwa po ubiegłorocznych wyborach parlamentarnych.

Więcej …
 

W dniach 26-28 listopada 2024 roku w Nałęczowie pod przewodnictwem prof. Marii Szyszkowskiej odbyła się konferencja naukowa pt. „Piękno w czasie nieodczytanym”, w której uczestniczyło kilkudziesięciu pracowników nauki, dziennikarzy, działaczy społecznych z całego kraju.

Więcej …
 

Polska Partia Socjalistyczna uczciła w dniu 11 listopada 2024 roku Dzień Niepodległości - 106 rocznicę odrodzenia Państwa Polskiego po 123 latach rozbiorów.

Więcej …
 

W dniu 7 listopada 2024 roku przedstawiciele PPS z udziałem innych ugrupowań lewicy złożyli wieńce pod pomnikiem Ignacego Daszyńskiego, pierwszego premiera rządu jedności narodowej utworzonego z inicjatywy PPS przed 106 laty w Lublinie.

Więcej …
 

W dniu 30 października 2024 roku  profesor Andrzej Werblan ukończył 100 lat. Jest ostatnim żyjącym członkiem Rady Naczelnej Polskiej Partii Socjalistycznej (RN PPS) z lat 40-stych.

Więcej …
 

W dniu 29 października 2024 roku, w przededniu Święta Zmarłych, delegacja Polskiej Partii Socjalistycznej z sen. Wojciechem Koniecznym na czele złożyła kwiaty na grobie Kazimierza Pużaka na warszawskich Powązkach.

Więcej …
 

W dniu 26 października 2024 roku w Warszawie obradowała Rada Naczelna PPS.  Przedmiotem obrad było przyjęcie skorygowanego kalendarza przygotowań do XLV Kongresu zwyczajnego Partii, który planowany jest na I kwartał 2025 roku.

Więcej …
 

W dniu 17 października 2024 roku w Warszawie zebrało się Prezydium RN PPS. Podjęto zagadnie ni aktualne – sytuacji politycznej w kraju i uwarunkowań międzynarodowych.

Więcej …
 

W Warszawie w dniu 7 października 2024 roku odbyło się posiedzenie Rady Mazowieckiej PPS poświęcone zakończeniu ewidencji PPS na Mazowszu w związku z zaplanowanym na I kwartał 2025 roku Kongresem PPS.

Więcej …