Profesor Kaarle Nordenstreng jest znanym medioznawcą fińskim związanym z Uniwersytetem w Tampere. Przez wiele lat pełnił funkcję prezydenta Międzynarodowej Organizacji Dziennikarzy z siedzibą w Pradze (IOJ). W ostatnich tygodniach ukazała się opracowana przez niego obszerna monografia dotycząca historii tej organizacji, ludzi z nią związanych oraz procesów społeczno-politycznych, których była inicjatorem.
Międzynarodowa Organizacja Dziennikarzy powstała w roku 1948 w wyniku podziału ruchu zawodowego dziennikarzy, jako zapowiedź i efekt zimnej wojny. W MOD zrzeszone były organizacje dziennikarskie ówczesnych krajów socjalistycznych oraz krajów tzw. rozwijających się. Siedziba organizacji znajdowała się w Pradze. MOD była zjawiskiem ogólnoświatowym w okresie swego istnienia, prowadziła efektywną współpracę z aktywnymi organizacjami międzynarodowymi jak np. UNESCO oraz z rządami wielu krajów, szczególnie rozwijających się. Państwa zachodnie w odpowiedzi powołały w roku 1952 Międzynarodową Federację Dziennikarzy z siedzibą w Brukseli.
Trzeba przypomnieć, że członkiem MOD było też Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich, po roku 1982 Stowarzyszenie Dziennikarzy PRL, a po roku 1990 Stowarzyszenie Dziennikarzy RP. Polscy dziennikarze odgrywali w działalności MOD znaczącą rolę, funkcję sekretarza tej organizacji pełnił od roku 1956 nieprzerwanie do roku 1990 Polak (Mieczysław Kieta, Sergiusz Kłaczkow i Marek Jurkowicz). W tamtym okresie polskie dziennikarstwo miało poprzez MOD ważne okno na świat. Znaczna część kontaktów międzynarodowych, które pozwalały pogłębiać wiedzę o problemach współczesności odbywała się właśnie poprzez MOD.
Opracowana przez profesora Nordenstrenga monografia wydana została w języku angielskim przez Wydawnictwo Karolinum Press, które należy do Charles University w Pradze Czeskiej. Nosi ona tytuł: „The rise and fall of the International Organization of Journalists based in Prague 1946-2016”.
Monografia zawiera trzy części merytoryczne: pierwszą – Historia Międzynarodowej Organizacji Dziennikarzy, druga – Wspomnienia dotyczące MOD (18 autorów) oraz trzecia – Dokumentacja MOD.
Nawet pobieżna lektura tego dzieła upoważnia do wydania opinii pozytywnej i podziękowania Autorowi i Redaktorowi – profesorowi Kaarle Nordenstreng za rzetelność w doborze materiałów, wierność wobec ogromu problemów, które wymagały selekcji, a także za czas kilkunastu lat poświęcony tej pracy.
Osobiście okres współpracy polskiego dziennikarstwa z MOD odnotowuję bardzo pozytywnie. Jako przedstawiciel Stowarzyszenia Dziennikarzy RP w latach 1986-1996 uczestniczyłem aktywnie w kontaktach z centralą MOD w Pradze, jak również w kontaktach z wielu organizacjami dziennikarskimi na wszystkich kontynentach. Wyłaniały się wówczas z tej współpracy dwa główne zagadnienia: wymiana doświadczeń na temat problemów etyki zawodowej i profesjonalizmu dziennikarskiego na tle rewolucji technologicznej oraz rola dziennikarzy w ogólnoświatowym ruchu pokoju, w którym wiodącą rolę odgrywały kraje rozwijające się. Jako polskie środowisko dziennikarskie odnosiliśmy z przynależności do MOD i tej współpracy realne korzyści.
Andrzej Ziemski
---
Nordenstreng Kaarle, The rise and fall of the International Organization of Journalists based in Prague 1946-2016. Useful recollections part III. Charless University, Karolinum Press, Praga 2020, stron 546.