Bohater trzech narodów - Henryk Sławik

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Grzegorz Łubczyk, najpierw korespondent prasy polskiej, później ambasador RP w Budapeszcie, wydał swą koleją książkę odkrywającą postać Henryka Sławika, śląskiego socjalisty, członka PPS, bohatera trzech narodów: polskiego, węgierskiego i żydowskiego. Książka: „Henryk Sławik. Wielki zapomniany Bohater Trzech Narodów” ukazała się na początku tego roku nakładem Oficyny Wydawniczej „Rytm” z Warszawy.
Kim był Henryk Sławik, nazywany przez niektórych „polskim Wallenbergiem”? Urodził się 16 lipca 1894 roku w Szerokiej (dziś dzielnica Jastrzębia Zdroju). Ukończył zaledwie szkołę podstawową, rodziców nie było stać na jego naukę. Dzięki samozaparciu i samokształceniu osiągał kolejne szczeble wiedzy i pozycji. W 1928 roku został redaktorem naczelnym „Gazety Robotniczej” oraz prezesem Syndykatu Dziennikarzy Polskich Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego. Reprezentował też Śląsk w Lidze Narodów w Genewie.
Sławik zapisał się na Śląsku jako organizator Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych i Robotniczych Klubów Sportowych. Przez kilka lat był prezesem Śląskiego Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego Młodzieży Robotniczej „Siła”. Szybko tez stał się jednym z liderów śląskiej PPS.
W momencie wybuchu II wojny światowej znalazł się wśród licznej grupy uchodźców, którzy poprzez Węgry zamierzali przedostać się do Polskiej Armii we Francji. Nigdy tam jednak nie dotarł. W październiku 1939 roku znalazł się na Węgrzech w obozie przejściowym pod Miszkolcem. Tam zetknął się i rozpoczął współpracę z Józsefem Antallem, któremu władze węgierskie poleciły zorganizowanie rządowej struktury do spraw uchodźców wojennych.
Los zetknął ze sobą Sławika i Antalla. Jak pisze w swej książce Grzegorz Łubczyk: „Tak zaczęła się niezwykła przyjaźń dwóch mężczyzn, Polaka i Węgra, przyjaźń, która wywarła bardzo pozytywny wpływ na kondycje polskiego uchodźstwa wojennego nad Cisą i Dunajem. Była to przyjaźń na życie i… śmierć aż do ostatecznego końca. To właśnie tej przyjaźni wiele tysięcy polskich Żydów zawdzięcza przeżycie Holocaustu”.
Henryk Sławik od jesieni 1939 roku zaczął organizować w porozumieniu z Antallem strukturę Komitetu Obywatelskiego ds. Opieki nad Polskimi Uchodźcami na Węgrzech, którego został prezesem. W skład komitetu weszli przedstawiciele wszystkich polskich sił politycznych zgodnie z dyrektywami rządu polskiego w Londynie. Sławik wiosną 1940 roku mianowany został też delegatem na Węgry Ministerstwa Opieki Społecznej rządu polskiego.
Prowadził szeroką działalność organizacyjną mającą na celu wsparcie polskich uchodźców. Dziesiątki z nich trafiło przez Węgry do innych krajów, uniknęli śmierci.
Oddzielny rozdział jego działalności stanowi pomoc i uratowanie kilku tysięcy polskich Żydów, głównie dzieci, które docierały w transportach na Węgry z okupowanej Polski.
Wg niektórych opinii liczba ta przekracza 14 tysięcy uratowanych Polaków, wśród których większość stanowili polscy Żydzi.
Z inicjatywy Sławika, przy poparciu Antalla, zorganizowany został w Vacu położonym 32 km od Budapesztu sierociniec dla dzieci żydowskich. W tym zakamuflowanym pod nazwą „Dom sierot polskich oficerów” przebywały dzieci przywiezione z Polski.
Działalność Sławika trwała do momentu wkroczenia Niemców na Węgry w marcu 1944 roku. Został aresztowany w lipcu tego roku. Po konfrontacji z aresztowanym także Antallem, którego nie wydał, został przewieziony do Mauthausen, gdzie rozstrzelano go 25 lub 26 sierpnia 1944 roku.
Po wojnie właściwie zapomniano o Sławiku, choć opinia o nim, że to Wallenberg powinien nazywać się „szwedzkim Sławikiem” a nie odwrotnie wydaje się być zasadna. Powodem do ponownego odkrycia prawdy o zasługach Henryka Sławika stała się uroczystość jemu poświęcona w Yad Vashem, gdzie 6 listopada 1990 roku córka Krystyna odebrała przyznany ojcu pośmiertnie Dyplom Honorowy i Medal „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.
Książka Grzegorza Łubczyka ma ogromne znaczenie poznawcze i dokumentacyjne. Towarzyszy jej autorski film realizowany na Węgrzech, w Polsce i w Izraelu, który pokazuje dziesiątki świadków działalności Sławika i wiele sędziwych już dziś osób przez niego uratowanych. Film ten wyemitowała w ubiegłym roku Telewizja Polska.
Książka odkrywając na nowo jednego z wielkich polskich bohaterów, członka i działacza PPS pokazuje, jak wiele istotnych faktów potwierdzających polskie dzieje nie jest szeroko znanych i upublicznionych. Dotyczy to szczególnie relacji pomiędzy narodami polskim i żydowskim.
Bardzo cieszy, że determinacja Grzegorza Łubczyka w upowszechnieniu dokonań Henryka Sławika owocuje pozytywnie w Polsce, na Węgrzech i w Izraelu. W Polsce, na Śląsku, szczególnie wśród młodzieży ma miejsce ruch zainteresowania ta postacią. W Katowicach jest rondo nazwane imieniem Sławika, są już szkoły, które wzięły go sobie za patrona.
PPS i cała polska lewica mogą być dumne, że w jej szeregach byli tacy, jak Henryk Sławik, bohaterowie.

Andrzej Ziemski

----------
Grzegorz Łubczyk – Henryk Sławik. Wielki zapomniany Bohater Trzech Narodów. Wydawnictwo „Rytm”. Warszawa 2009. stron 274.

 

Wydanie bieżące

Recenzje

„Przemoc, pokój, prawa człowieka” to książka Jerzego Oniszczuka wydana co prawda w roku 2016, niemniej jej aktualność w ostatnich latach okazała się niezwykle ważna, dotyczy bowiem filozofii konfliktu i dopuszczalności przemocy, co autor wyraźnie podkreśla we wstępie.

Więcej …
 

Książka „Chiny w nowej erze” jest kwintesencją działań naukowych i publicystycznych dra Sylwestra Szafarza. Powstawała ona kilka lat. Jest chronologicznym zbiorem materiałów związanych z przemianami, jakie zainspirowane zostały przygotowaniami i skutkami 20. Zjazdu Krajowego KPCh.

Więcej …
 

Monografia  „Prawne i etyczne fundamenty demokracji medialnej” jest studium z zakresu ewolucji współczesnych demokracji i wskazuje na postępujący proces przenikania polityki i mediów, co znacząco wpływa na kształtowanie się nowych relacji człowiek – polityka w obliczu wolnego rynku i rewolucji technologicznej opartej o systemy cyfrowe. W pracy zostały poddane eksploracji i usystematyzowane zagadnienia, wartości i normy istotne dla zjawiska opisanej w literaturze kategorii społecznej – demokracja medialna.

Więcej …
 

 

 
 
 
 
 

Gościmy

Naszą witrynę przegląda teraz 13 gości 

Statystyka

Odsłon : 7240948

Temat dnia

Na Dzień Kobiet

Był rok 1857. Pracujące w fabryce bawełny kobiety zastrajkowały domagając się takiej samej płacy jak mężczyźni i równego traktowania. Minęło pół wieku  był rok 1909 kiedy w USA po raz pierwszy obchodzono dzień kobiet.

Więcej …

Na lewicy

W dniu 23 marca 2024 roku w Warszawie odbyła się Konwencja Polskiego Ruchu Lewicowego. Przyjęto uchwały programowe. Zostały wybrane nowe władze.

Więcej …
 

W dniu 13 marca 2024 roku w Warszawie odbyła się debata "Media publiczne z lewicowej perspektywy". Organizatorami była Polska Partia Socjalistyczna i Centrum Imienia Daszyńskiego.W panelu dyskusyjnym wystąpili: posłanka Paulina Matysiak, dr Andrzej Ziemski i Jakub Pietrzak.

Więcej …
 

W dniach 11 -13 marca, 2024 roku w Tarnowie, obradował III Kongres Pokoju zorganizowany przez prof. Marię Szyszkowską z udziałem środowisk naukowych z całej Polski. Otwarcia Kongresu dokonali: Prof. zw. dr hab. Maria Szyszkowska, Członek Komitetu Prognoz <Polska 2000 Plus> przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk oraz  Prof. dr hab. Tadeuszu Mędzelowski Dr H. C. Wyższa Szkoła Biznesu w Nowym Sączu Wiceprezes Pacyfistycznego Stowarzyszenia.

Więcej …
 

W Warszawie w dniu 3 lutego 2024 roku zebrała się Rada Naczelna Polskiej Partii Socjalistycznej.
Dyskutowano na temat aktualnej sytuacji politycznej, zbliżających się wyborów samorządowych. Przedmiotem obrad i decyzji były sprawy organizacyjne.

Więcej …
 

W dniu 12 stycznia 2024 roku odbyło się w Warszawie posiedzenie Rady Mazowieckiej PPS. Poświęcone ono było analizie aktualnej sytuacji politycznej w kraju. Oceniono jej wpływ na zadania i politykę Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 9 grudnia 2023 roku w Warszawie odbyło się zebranie założycielskie Organizacji Młodzieżowej PPS „Młodzi Socjaliści”, która zawiązała się ponownie w wyniku otwartej inicjatywy władz centralnych PPS.

Więcej …
 

W dniu 5 grudnia 2023 roku w Warszawie odbył się pogrzeb Towarzysza Bogusława Gorskiego Honorowego Przewodniczącego Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 25 listopada 2023 roku w Warszawie odbyło się statutowe zebranie Rady Naczelnej Polskiej Partii Socjalistycznej. Przedmiotem obrad była ocena zakończonej wyborami do Sejmu i Senatu RP w dniu 15 października 2023 roku, kampania wyborcza, w której uczestniczyli kandydaci desygnowani przez PPS.

Więcej …
 

W dniu 18 listopada 2023 roku w Warszawie odbyło się spotkanie zorganizowane przez Komitet Warszawski PPS w związku z 131 rocznicą Kongresu Paryskiego, na którym zainicjowano powstanie Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 12 listopada 2023 roku w przeddzień 109 rocznicy walk warszawskich robotników pod przywództwem Organizacji Bojowej PPS z wojskami carskimi, w Warszawie na Placu Grzybowskim, pod obeliskiem upamiętniającym to wydarzenie, odbyło się uroczyste złożenie kwiatów.

Więcej …
 

W dniu 9 listopada 2023 roku odbyło się posiedzenie Rady Wojewódzkiej PPS – Mazowsze w sprawie wyborów parlamentarnych 2023..

Więcej …
 

W dniu 7 listopada 2023 roku przypadła 105 rocznica powołania w Lublinie Rządu Ludowego z premierem Ignacym Daszyńskim na czele. Z tej okazji przed pomnikiem Ignacego Daszyńskiego w Warszawie spotkali się działacze polskiej lewicy. Złożono kwiaty.

Więcej …