„Raport Karskiego”

karskiRok 2014 jest rokiem wybitnego Polaka, Jana Karskiego. Dyplomaty, prawnika, żołnierza. Setna rocznica jego urodzin stałą się dobra okazją do przypomnienia jego najwybitniejszego działa pt. „Tajne państwo”, która ukazała się po raz pierwszy równo siedemdziesiąt lat temu.

Najsłynniejszy polski kurier opowiada w swojej książce o kształtowaniu się struktur polskiego państwa podziemnego. Od samego początku, od wrześniowej klęski przechodził on bowiem przez wszystkie szczebla podziemnej hierarchii. Co bardzo charakterystyczne, Karski uważał, że bycie w konspiracji, oprócz oczywistego honoru i odpowiedzialności, niesie za sobą również ogromne przywileje. Dawało bowiem poczucie wspólnoty i tak bardzo potrzebnej pomocy, w razie wsypy czy niepowodzenia uruchamiana została cała machina podziemnego państwa. To była w pewnym sensie elita. Fenomen polskiego państwa podziemnego polegał również na tym, iż w pełnej konspiracji, w okresie nazistowskiego terroru, wykształciła się cała państwowa administracja. W żadnym innym kraju nic podobnego nie miało miejsca.
Książka zaczyna się tuż przed hitlerowską agresją na Polskę. Jan Karski jest wówczas pracownikiem MSZ. Wybuch wojny spotyka „Witolda” w Oświęcimiu, gdzie jako podporucznik został skierowany rozkazem do kwatery w mieście, które stało się później symbolem Holocaustu. Jego następna droga w tej wojennej zawierusze jest bardzo bogata. Bardzo szybko zostaje członkiem ruchu oporu, jego niewątpliwym atutem są wówczas status społeczny, młody oficer i dyplomata, znający biegle kilka języków to wszystko miało mu pomóc w jego życiowej, dramatycznej misji.
Publikacja w doskonały sposób oddaje atmosferę lat okupacji w Polsce. Jan Karski bardzo często zwraca uwagę i podkreśla to z dumą. Otóż Polska nie miała swoich kolaborantów, tak, jak podbite państwa w zachodniej Europie. Kolaboranci, jeśli już się trafiali, od razu byli likwidowani przez Podziemne władze. Sam Karski był przy takim wyroku, co potwierdza tylko, jak bardzo dbano o takie detale, za przyczyną których narażało się na śmierć wiele osób. Jak do konspiracji odnosili się sami warszawiacy? „ Zasadniczo jednak warszawiacy nader łatwo przystosowali się do bytowania w konspiracyjnej sieci, która rozrosła się i przeplatała ze wszystkimi, różnorodnymi aspektami życia tego miasta. Tak wiele osób pracowała dla Podziemia, że reszta ludności zaczęła traktować to, co robiły, jak coś oczywistego, dopasowując swe zwyczaje do dziwactw krewnego czy bliskiego przyjaciela. Nauczono się nie plotkować o tym, co robią znajomi, ani nie wścibiać nosa w sprawy sąsiadów. Nauczono się nie wymieniać nazwisk tych mężczyzn i kobiet, jeśli nie było wiadomo, czym się zajmują” –  pisał najsłynniejszym polski kurier.
Publikacja zawiera mnóstwo charakterystycznych dla Podziemia aspektów, takich jak struktury,  podziemna prasa, propaganda, edukacja, podziemny parlament. Zwróciłem uwagę na ten, który jest bardzo pomijany. Chodzi o łączniczki, bez których, jak pisał Karski, nie byłoby polskiego Podziemia: „Łączniczki do roboty konspiracyjnej nadawały się idealnie. Właściwie muszę stwierdzić, że wbrew rozpowszechnionej na całym świecie opinii, iż kobiety są gadatliwe i niedyskretne, moje własne doświadczenia skłoniły mnie do przekonania, że na ogół sprawdzają się one lepiej od mężczyzn”. Podkreślał również o ogromnym poświęceniu, jakie charakteryzowało łączniczki: „Łączniczki ucierpiały bardziej niż większość polskich kobiet, choć wojna przyniosła ciężkie doświadczenia wszystkim Polakom(…) Ponosiły największe ofiary, a ich wkład był najmniej doceniany. Pracowały ponad siły i narażały się najbardziej. Za swe bohaterstwo nie otrzymywały awansów ani odznaczeń”. To bardzo wymowne. Warto pamiętać te słowa w zbliżająca się rocznicę wybuchu powstania warszawskiego.
Jednak sensem jego życia był raport, o którym miał usłyszeć cały demokratyczny świat. Miał wstrząsnąć sumieniami polityków oraz intelektualistów. Świat zachodni był jednak głuchy na słowa Jana Karskiego. Zanim opowiadał o hitlerowskich zbrodniach, sam doświadczył tego, czym był Holocaust. Chciał na własne oczy zobaczyć to, o czym mówili wszyscy. Nawiązawszy kontakt z przywódcami dwóch żydowskich organizacji, socjalistycznej i syjonistycznej. Ta rozmowa wywarła na nim wielkie wrażenie. Pytał ich, co ma powiedzieć aliantom, czego oni oczekują od świata. Mimo zniechęcania i świadomi tego, co czeka żydowski naród, nie kryli przy tym pretensji i nadziei jednocześnie. Oczekiwali konkretnych militarnych działań, które mogłyby zatrzymać „ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej”.
Jan Karski nie uzyskał tego, o co walczył, zachodni alianci, mimo, iż zdawali sobie sprawę z tego, co dzieje się z Żydami, nie zrobili nic. Spełnił swój dziejowy obowiązek. Jego raport jest sumieniem wolnego świata a jednocześnie, oskarżeniem o bierną postawę mocarstw.

Przemysław Prekiel

---
Jan Karski „Tajne państwo”, wyd. Znak, str. 420, Kraków 2014 r.


 

Wydanie bieżące

Recenzje

„Przemoc, pokój, prawa człowieka” to książka Jerzego Oniszczuka wydana co prawda w roku 2016, niemniej jej aktualność w ostatnich latach okazała się niezwykle ważna, dotyczy bowiem filozofii konfliktu i dopuszczalności przemocy, co autor wyraźnie podkreśla we wstępie.

Więcej …
 

Książka „Chiny w nowej erze” jest kwintesencją działań naukowych i publicystycznych dra Sylwestra Szafarza. Powstawała ona kilka lat. Jest chronologicznym zbiorem materiałów związanych z przemianami, jakie zainspirowane zostały przygotowaniami i skutkami 20. Zjazdu Krajowego KPCh.

Więcej …
 

Monografia  „Prawne i etyczne fundamenty demokracji medialnej” jest studium z zakresu ewolucji współczesnych demokracji i wskazuje na postępujący proces przenikania polityki i mediów, co znacząco wpływa na kształtowanie się nowych relacji człowiek – polityka w obliczu wolnego rynku i rewolucji technologicznej opartej o systemy cyfrowe. W pracy zostały poddane eksploracji i usystematyzowane zagadnienia, wartości i normy istotne dla zjawiska opisanej w literaturze kategorii społecznej – demokracja medialna.

Więcej …
 

 

 
 
 
 
 

Gościmy

Naszą witrynę przegląda teraz 14 gości 

Statystyka

Odsłon : 7242180

Temat dnia

Na Dzień Kobiet

Był rok 1857. Pracujące w fabryce bawełny kobiety zastrajkowały domagając się takiej samej płacy jak mężczyźni i równego traktowania. Minęło pół wieku  był rok 1909 kiedy w USA po raz pierwszy obchodzono dzień kobiet.

Więcej …

Na lewicy

W dniu 23 marca 2024 roku w Warszawie odbyła się Konwencja Polskiego Ruchu Lewicowego. Przyjęto uchwały programowe. Zostały wybrane nowe władze.

Więcej …
 

W dniu 13 marca 2024 roku w Warszawie odbyła się debata "Media publiczne z lewicowej perspektywy". Organizatorami była Polska Partia Socjalistyczna i Centrum Imienia Daszyńskiego.W panelu dyskusyjnym wystąpili: posłanka Paulina Matysiak, dr Andrzej Ziemski i Jakub Pietrzak.

Więcej …
 

W dniach 11 -13 marca, 2024 roku w Tarnowie, obradował III Kongres Pokoju zorganizowany przez prof. Marię Szyszkowską z udziałem środowisk naukowych z całej Polski. Otwarcia Kongresu dokonali: Prof. zw. dr hab. Maria Szyszkowska, Członek Komitetu Prognoz <Polska 2000 Plus> przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk oraz  Prof. dr hab. Tadeuszu Mędzelowski Dr H. C. Wyższa Szkoła Biznesu w Nowym Sączu Wiceprezes Pacyfistycznego Stowarzyszenia.

Więcej …
 

W Warszawie w dniu 3 lutego 2024 roku zebrała się Rada Naczelna Polskiej Partii Socjalistycznej.
Dyskutowano na temat aktualnej sytuacji politycznej, zbliżających się wyborów samorządowych. Przedmiotem obrad i decyzji były sprawy organizacyjne.

Więcej …
 

W dniu 12 stycznia 2024 roku odbyło się w Warszawie posiedzenie Rady Mazowieckiej PPS. Poświęcone ono było analizie aktualnej sytuacji politycznej w kraju. Oceniono jej wpływ na zadania i politykę Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 9 grudnia 2023 roku w Warszawie odbyło się zebranie założycielskie Organizacji Młodzieżowej PPS „Młodzi Socjaliści”, która zawiązała się ponownie w wyniku otwartej inicjatywy władz centralnych PPS.

Więcej …
 

W dniu 5 grudnia 2023 roku w Warszawie odbył się pogrzeb Towarzysza Bogusława Gorskiego Honorowego Przewodniczącego Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 25 listopada 2023 roku w Warszawie odbyło się statutowe zebranie Rady Naczelnej Polskiej Partii Socjalistycznej. Przedmiotem obrad była ocena zakończonej wyborami do Sejmu i Senatu RP w dniu 15 października 2023 roku, kampania wyborcza, w której uczestniczyli kandydaci desygnowani przez PPS.

Więcej …
 

W dniu 18 listopada 2023 roku w Warszawie odbyło się spotkanie zorganizowane przez Komitet Warszawski PPS w związku z 131 rocznicą Kongresu Paryskiego, na którym zainicjowano powstanie Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 12 listopada 2023 roku w przeddzień 109 rocznicy walk warszawskich robotników pod przywództwem Organizacji Bojowej PPS z wojskami carskimi, w Warszawie na Placu Grzybowskim, pod obeliskiem upamiętniającym to wydarzenie, odbyło się uroczyste złożenie kwiatów.

Więcej …
 

W dniu 9 listopada 2023 roku odbyło się posiedzenie Rady Wojewódzkiej PPS – Mazowsze w sprawie wyborów parlamentarnych 2023..

Więcej …
 

W dniu 7 listopada 2023 roku przypadła 105 rocznica powołania w Lublinie Rządu Ludowego z premierem Ignacym Daszyńskim na czele. Z tej okazji przed pomnikiem Ignacego Daszyńskiego w Warszawie spotkali się działacze polskiej lewicy. Złożono kwiaty.

Więcej …