Warszawa wobec utworzenia rządu ludowego w 1918 roku

Krzysztof Dunin - Wąsowicz

W ostatnich miesiącach wojny i okupacji niemieckiej 1918 roku nasiliły się nastroje antyokupacyjne, pogłębione także różnorakimi represjami: aresztowaniami, kontrybucjami i wyzyskiem ekonomicznym, rabunkiem niektórych metali, zwłaszcza mosiądzu i miedzi. W kraju znacznie pogorszyła się sytuacja żywnościowa, zmniejszono przydziały kartkowe. Coraz częściej wybuchały strajki. Nienawiść do okupanta wzrastała.
Nasilił się też opór organizacji niepodległościowych przeciwko okupantom w Warszawie i w całym Królestwie. Szczególnie aktywne były tu Polska Organizacja Wojskowa (POW) i Pogotowie Bojowe PPS, na czele którego stał Tomasz Arciszewski, zresztą współpracujące ze sobą. Organizowano strajki i manifestacje, wydawano prasę podziemną, prowadzono akcje ekspropriacyjne, to znaczy konfiskaty pieniędzy przeznaczonych dla okupanta. Likwidowano szpicli i donosicieli, wreszcie dokonywano zamachów na poszczególnych przedstawicieli aparatu administracyjnego okupanta. Organizacje konspiracyjne ponosiły przy tych akcjach poważne straty. Szczególnie tragicznie przebiegała likwidacja prowokatora Prymusiewicza, organizowana przez Pogotowie Bojowe PPS. Podczas jednego z kolejnych zamachów na tegoż Prymusiewicza, 9.VIII.1918 roku, pojawiła się policja niemiecka. Jeden z bojowców, Ignacy Folman, został ranny i zmarł w szpitalu, drugiego Aleksandra Stahla ujęto i 29 sierpnia 1918 roku rozstrzelano na stokach Cytadeli.
Straty Pogotowia Bojowego PPS były w tym czasie duże i musiały być pomszczone. Odpowiedzialnym za śmierć i katowanie wielu bojowców był szef niemieckiej policji politycznej doktor Erich Schultze. Już w kwietniu 1918 roku Centralny Wydział Bojowy PPS wydał nań wyrok śmierci. Przygotowywanie zamachu zajęło jednak sporo czasu. Trzeba było rozpracować szczegółowo styl życia Schultzego, jego obstawę, drogi odwrotu dla zamachowców. Pierwsza próba dokonania zamachu podczas przedstawienia w Teatrze Wielkim nie udała się, ponieważ Schultze wbrew oczekiwaniom nie przybył na przedstawienie. Wyrok wykonał 1 października około godziny 16, na ulicy Smolnej przed domem gdzie mieszkał Schultze, strzałami z pistoletu członek Pogotowia Bojowego PPS Antoni Purtal pseudonim „Szczerba” przy współudziale Czesława Trojanowskiego pseudonim „Leszek”. Odwrót bojowców po dokonanym zamachu udał się szczęśliwie mimo obecności licznych agentów niemieckich w tej okolicy.
Niemieckie władze okupacyjne zarządziły represje. Aresztowano m. in. kilku działaczy robotniczych i rozlepiono obwieszczenia o nagrodzie 10 tysięcy marek za wskazanie sprawców zamachu. Niczego nie wykryto. Purtal został potem, już w okresie międzywojennym, odznaczony Krzyżem Virtuti Militari. Był to najbardziej udany i efektowny przejaw działalności Pogotowia Bojowego PPS. Przyczyniła się do wzrostu popularności i rozwoju liczebnego organizacji.
Wojna miała się ku końcowi. Na nastroje panujące w kraju i w Warszawie miał wpływ coraz liczniejszy powrót reemigrantów z Rosji, umożliwiony dzięki zawarciu tymczasowego traktatu pokojowego między Rosją bolszewicką a państwami centralnymi. Już w 1918 roku kilkadziesiąt tysięcy ludzi wróciło do Warszawy. Byli to przeważnie przedstawiciele inteligencji i klasy robotniczej. Osobiste zetknięcie się tych ludzi z rosyjską rewolucją lutową, potem październikową, wpłynęły na zradykalizowanie się ich postaw życiowych. Przenosili oni swoje doświadczenia i postulaty na teren Warszawy i kraju. Zradykalizowała się też bardzo ludność chłopska, domagająca się reformy rolnej i parcelacji gruntów obszarniczych. To wszystko z przerażeniem obserwowały klasy posiadające i ich reprezentacje polityczne.
Coraz bardziej niepopularna, zależna przecież od okupantów, Rada Regencyjna usiłowała jeszcze przejawiać jakąś działalność, tworząc nowy rząd na miejsce gabinetu Steczkowskiego i mianując nowym premierem jeszcze raz Kucharzewskiego. Dnia 7 października Rada Regencyjna wystąpiła z orędziem do narodu, zapowiadając dążenie do utworzenia niepodległego państwa, obejmującego wszystkie ziemie polskie z dostępem do morza. Jednocześnie Rada Regencyjna zapowiedziała stworzenie nowego rządu opartego na szerokiej koalicji stronnictw i w dalszej perspektywie wybory do sejmu. Były to jednak przede wszystkim działania propagandowe - próba stworzenia fikcji suwerenności Rady. Ale już nikt w Warszawie nie liczył się poważnie z Radą Regencyjną i jej manifestami.
PPS na swoim XIV-tym zjeździe odbytym 14 i 15 września 1918 roku negatywnie ustosunkowała się do koncepcji stworzenia rządu narodowego wraz z endecją. Natomiast wysunęła postulat utworzenia państwa republikańskiego z rządem składającym się z przedstawicieli lewicy niepodległościowej to znaczy PPS, ludowców, niezależnej inteligencji demokratycznej i POW, w oparciu bezpośrednio o masy pracujące. Nieliczne głosy pochodzące głównie ze środowiska socjalistów galicyjskich, przede wszystkim od Jędrzeja Moraczewskiego, a także przez krótki czas Ignacego Daszyńskiego, mówiące o możliwości szerokiej koalicji, zostały szybko zdezawuowane przez bardziej radykalnych socjalistów z Królestwa z Perlem, Zarembą i Niedziałkowskim na czele. To stanowisko potwierdziły kolejne rady partyjne PPS.
Na 14 października 1918 roku PPS ogłosiła strajk w Warszawie, skierowany przeciwko okupantowi i Radzie Regencyjnej, pod hasłami niepodległościowymi. Strajk rozszerzył się na całe Królestwo przy dużym poparciu społeczeństwa. Jednocześnie stronnictwa prawicowe z Narodową Demokracją na czele urządziły w tym dniu obchodzenie święta niepodległości. Charakterystyczne było to, że te stronnictwa nie występowały w swoich manifestacjach przeciwko Radzie Regencyjnej. Partie lewicy rewolucyjnej nie wzięły udziału w manifestacjach, uważając, że hasła niepodległościowe mogą odwracać uwagę od zbliżającej się walki rewolucyjnej.
W manifestacjach PPS postulowano wywłaszczenie i upaństwowienie wielkiej własności rolnej, stopniową nacjonalizację przemysłu, banków i handlu zagranicznego, ustrój republikański, demokratyczne wybory do sejmu i wysuwano żądanie zwolnienia Józefa Piłsudskiego z więzienia w Magdeburgu.
Potwierdzono także wysuwany już w początkach października przez Daszyńskiego postulat utworzenia niepodległego państwa polskiego, składającego się z ziem polskich z wszystkich trzech zaborów o charakterze republikańskim i demokratycznym, z uwzględnieniem Śląska Górnego i Cieszyńskiego, oraz uzyskaniem dostępu do morza.
Decydująca rozgrywka o władzę w przyszłej Polsce miała dokonać się pomiędzy pasywistami tzn. endekami a lewicą niepodległościową. Aktywistów nikt już nie traktował poważnie, a lewica rewolucyjna była zbyt słaba, aby móc pociągnąć za sobą większość społeczeństwa. Między endekami a lewicą niepodległościową istniały kontakty i kilkakrotnie wysuwane propozycje utworzenia wspólnego rządu. Nie było to jednak możliwe, ze względu na brak dobrej woli ze strony endeków, co do uwzględnienia postulatów społecznych lewicy i marginalizowanie udziału lewicy w ewentualnym przyszłym rządzie..
W okresie pomiędzy 23 października, a 4 listopada formalnie istniał rząd Józefa Świeżyńskiego, złożony przeważnie z pasywistów. W rządzie tym ministrem spraw wojskowych mianowano Piłsudskiego, którego zwolnienia z Magdeburga spodziewano się z dnia na dzień. Kilkakrotnie rozchodziły się już w październiku plotki po Warszawie, że Piłsudski przyjeżdża. Do udziału w rządzie Świeżyńskiego zaproszono także przywódcę ludowców galicyjskich, Wincentego Witosa. Był to jednak rząd tworzony bez pytania się o zgodę samych zainteresowanych. Piłsudski nic o tej swojej nominacji nie wiedział, a Witos wyraźnie nie miał ochoty na wiązanie się z tak niepewną imprezą, jak rząd tworzony przez Radę Regencyjną. Po kilku dniach rząd Świeżyńskiego upadł i powołano ostatni rząd Rady Regencyjnej o charakterze prowizorycznym, pod kierownictwem Władysława Wróblewskiego, złożony głównie z urzędników. Wypadki toczyły się jednak bardzo szybko. Na terenie okupacji austriackiej już 31 października rozpoczęto rozbrajanie wojsk okupacyjnych i tworzenie ośrodków władzy, a także utworzenia Milicji Ludowej na kadrach Pogotowia Bojowego PPS..
PPS konsekwentnie dążyła do utworzenia rządu ludowego. W dniach 1 lub 2 listopada na zebraniu w Warszawie w mieszkaniu Artura Śliwińskiego, historyka, ongiś działacza PPS, postanowiono utworzyć rząd ludowy w Lublinie i stworzyć fakty dokonane.. Na zebraniu byli obecni przedstawiciele PPS, PSL Wyzwolenie, grup inteligencji niepodległościowej i POW, które reprezentował jej komendant główny, dowodzący także tą formacją na terenie Lubelszczyzny - pułkownik, później generał Edward Rydz - Śmigły, Galicję reprezentowali jedynie Gabriel Dubiel, członek PSL - Piast. Był to rodzaj komisji porozumiewawczej. Zgromadzeni wybrali Lublin jako miejsce powstania i siedziby przyszłego Tymczasowego Rządu Ludowego, gdyż to miasto i jego rejon były już wolne od okupanta, a władzę objęły oddziały POW. Stworzono zręby wojska i administracji. Nie bez znaczenia były silne wpływy socjalistów, a zwłaszcza ludowców, przyszłych członków rządu w rejonie Lubelszczyzny. Rząd Tymczasowy miał się następnie przenieść do Warszawy z chwilą uwolnienia tego miasta od okupantów. Daszyński dowiedział się o tej decyzji zgromadzenia kilka dni później, gdy wysłano do Krakowa emisariuszy, którzy mieli go zawiadomić o zamiarze powołania rządu i wezwać do przybycia delegowanych doń działaczy do Lublina. Przyjechali oni na skutek trudności komunikacyjnych dopiero 7 listopada po południu. Grupa działaczy warszawskich udała się do Lublina już 3 listopada celem rozpoczęcia przygotowań.
W nocy z 6 na 7 listopada 1918 roku powstał w Lublinie Rząd Ludowy, który wydał następnie swój manifest programowy i na kilka dni centrum życia politycznego kraju przeniosło się do Lublina.     
Jak słusznie zauważył znawca tej tematyki, Adam Próchnik w swoim studium „Legenda rządu ludowego”, napisanym w blisko 20 lat od jego powstania, rząd ten miał  reprezentować trzy idee:
- ideę przewrotu polityczno - społecznego w duchu demokracji i socjalizmu,
- ideę walki z okupantem,
- ideę walki z własną reakcją, uosobioną podówczas w Radzie Regencyjnej, czerpiącej swoje uprawnienia z woli okupanta.
Czy udało mu się te idee upowszechnić, a w pewnym sensie w początkowym stadium rozpocząć realizację?
Nowy rząd, który przyjął nazwę Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej miał następujący skład:
prezydent ministrów i sprawy zagraniczne - Ignacy Daszyński; sprawy wewnętrzne - Stanisław Thugutt, komunikacja - Jędrzej Moraczewski, oświata - Gabriel Dubiel, rolnictwo - Juliusz Poniatowski, przemysł - Bronisław Ziemięcki, praca i opieka społeczna - Tomasz Arciszewski, aprowizacja - Wincenty Witos, roboty publiczne - Marian Malinowski, skarb i kooperatywy - Medard Downarowicz, wojsko - Edward Rydz - Śmigły, propaganda - Wacław Sieroszewski (wiceministrowie - Andrzej Strug, Tadeusz Hołówko i Irena Kosmowska), dwaj ministrowie bez teki - Błażej Stolarski i Tomasz Nocznicki, sprawiedliwość – Leon Supiński. Było w tym rządzie sześciu ludowców, pięciu socjalistów, trzech z grupy radykalnej inteligencji i jeden bezpartyjny wojskowy. Witos wyjechał jednak następnego dnia do Krakowa, zgłaszając zastrzeżenia i konieczność porozumienia się z Narodową Demokracją. Nie wycofał się jednak oficjalnie z rządu.
Manifest rządu ludowego, opublikowany natychmiast głosił powstanie Państwa Polskiego i szybkie zwołanie sejmu ustawodawczego. Niektóre z reform przewidywanych zamierzano zgłosić w formie projektów przyszłemu sejmowi, to znaczy wywłaszczenie wielkiej własności rolnej, upaństwowienie ciężkiego przemysłu, dopuszczenie do udziału robotników w administracji przedsiębiorstw. Niektóre reformy ogłoszono od razu, jak: zniesienie cenzury, upaństwowienie lasów, ośmiogodzinny dzień pracy. Opanowano szybko teren okupacji austriackiej, potem i niemieckiej. Lokalne władze podporządkowały się rządowi ludowemu.
Mówił o tym Daszyński na wiecu PPS i PSL w Lublinie w dniu 10 listopada: „Rzeczą polityki Tymczasowego Rządu Ludowego będzie dokonać rzeczywistego zjednoczenia tych dzielnic, które wkrótce już będą wolne i czynnie wystąpić do walki o resztę Ojcowizny. Tak zabór pruski, jak polskie dziedziny na wschodzie muszą być wyzwolone i do wolnej Polski przyłączone. Rząd będzie walczył o dostęp do morza dla Polski i do własnego wybrzeża.”
10 listopada wrócił do Warszawy Józef Piłsudski. Na dworcu witał do regent Lubomirski i komendant naczelny POW na Królestwo, Tadeusz Kasprzycki. Rada Regencyjna przekazała Piłsudskiemu 11 listopada władzę naczelną nad wojskiem, a trzy dni później władzę cywilną. Używać miał odtąd tytułu Naczelnika Państwa.
Piłsudski po przyjeździe do Warszawy udał się do mieszkania Perlów, gdzie przebywała jego ukochana (jeszcze nie żona), Aleksandra Szczerbińska, z córką Wandą. Odbył długą nocną rozmowę z Feliksem Perlem, dawnym jego przyjacielem, po której Perl z żalem stwierdził, że Piłsudski odszedł od ideałów socjalistycznych (formalnie członkiem PPS przestał być w 1916 roku).
Przygotowania do rozbrajania Niemców zaczęły się już kilka dni wcześniej. Uczestniczyły w tym zarówno oddziały Polskiej Siły Zbrojnej podległe Radzie Regencyjnej, jak i oddziały POW, Pogotowia Bojowego PPS, „Sokoła” i Straży Akademickiej. Dzień 11 listopada był właściwie zakończeniem przygotowywanych akcji. Zawieszenie broni było już podpisane, cesarz Wilhelm abdykował dwa dni wcześniej, zrewolucjonizowani żołnierze niemieccy na ogół chętnie dawali się rozbrajać. Były gdzie niegdzie starcia, m. in. przez kilka godzin broniły się oddziały policyjne na ratuszu warszawskim.
Oddziały PPS 13 listopada obsadziły Zamek królewski i wywiesiły tam czerwony sztandar, który pozostawał przez kilkanaście godzin. PPS zajęła lokal redakcji i drukarni wydawanego przez okupantów po polsku pisma „Godzina Polski” przy ulicy Wareckiej, gdzie mieściła się potem aż do września 1939 roku redakcja „Robotnika”. Około 30 tysięcy Niemców w Warszawie (wojskowych i urzędników) kompletnie zdemoralizowanych dało się ewakuować bez większych strat ze strony polskiej. Gubernator Beseler uciekł statkiem wiślanym. Na prowincji, zwłaszcza na Podlasiu zdarzały się starcia zbrojne z okupacyjnymi wojskami niemieckimi.
PPS urządziła w Warszawie kilka manifestacji gromadzących po parę tysięcy osób z żądaniem pełnej niepodległości i z wyrazami poparcia zarówno dla rządu ludowego, jak i dla Józefa Piłsudskiego. Ten ostatni pierwotnie chciał oprzeć się wyłącznie na bardzo silnych i oddanych mu stronnictwach lewicy niepodległościowej, a zwłaszcza PPS, gdzie miał wielu nawet bezkrytycznych wielbicieli. Tak więc pierwotnie zamierzał powołać cały skład rządu ludowego w Lublinie po prostu jako rząd ogólnopolski. Tak było przez cztery dni listopada 1918 roku. Stronnictwa prawicowe z endecją na czele wystąpiły przeciw temu rządowi, a zwłaszcza przeciw osobie Daszyńskiego. Motywowano to tym, że rząd ten nie uzyska poparcia w dzielnicach dawnego zaboru pruskiego; dawano jednak do zrozumienia, że możliwe byłoby takie poparcie gdyby premierem był nie Daszyński, a uważany za mniej radykalnego a bardziej kompromisowego - inny działacz PPSD - Jędrzej Moraczewski. Daszyński ze względu na dobro państwa uznał, że są sprawy ważniejsze niż jego osobiste kierowanie rządem i dobrowolnie ustąpił. Powołano więc rząd Moraczewskiego w prawie identycznym składzie jak rząd Daszyńskiego. Inna rzecz, że mimo zmiany na stanowisku premiera spotkał się ten rząd także z zaciętymi atakami prawicy. Także Witos i jego grupa dystansowali się od tego rządu.
Rząd Moraczewskiego, istniejący przez dwa miesiące starał się realizować hasła manifestu rządu ludowego. Spotykał się z silną opozycją tak ze strony prawicy, jak i stronnictw lewicy rewolucyjnej, z SDKPiL i PPS -Lewicy, połączonych potem w Komunistycznej Partii Polski. Walka przybrała szczególnie ostre formy na terenie Rad Delegatów Robotniczych, które powstały zarówno w Warszawie, jak niektórych innych miastach.
Działalność rządu Moraczewskiego - szczególnie owocna w dziedzinie scalania państwa, utrwalenia jego granic, ustawodawstwa socjalnego należy już do innego tematu, historii Polski odrodzonej. W jej powstaniu i nadaniu jej republikańskiego i demokratycznego kształtu ogromną rolę odegrała Polska Partia Socjalistyczna.

Prof. dr hab. Krzysztof Dunin-Wąsowicz, historyk, emerytowany profesor UW, przewodniczący Komisji Historycznej PPS, członek Rady Programowej „Przeglądu Socjalistycznego”.


Publikowany artykuł stanowi podstawę referatu wygłoszonego przez autora podczas sesji historycznej pt. „Rola Polskiej Partii Socjalistycznej w odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku” zorganizowanej w dniu 25 października 2008 roku w salach Sejmu przez Radę Naczelną PPS.
 

Wydanie bieżące

Recenzje

„Przemoc, pokój, prawa człowieka” to książka Jerzego Oniszczuka wydana co prawda w roku 2016, niemniej jej aktualność w ostatnich latach okazała się niezwykle ważna, dotyczy bowiem filozofii konfliktu i dopuszczalności przemocy, co autor wyraźnie podkreśla we wstępie.

Więcej …
 

Książka „Chiny w nowej erze” jest kwintesencją działań naukowych i publicystycznych dra Sylwestra Szafarza. Powstawała ona kilka lat. Jest chronologicznym zbiorem materiałów związanych z przemianami, jakie zainspirowane zostały przygotowaniami i skutkami 20. Zjazdu Krajowego KPCh.

Więcej …
 

Monografia  „Prawne i etyczne fundamenty demokracji medialnej” jest studium z zakresu ewolucji współczesnych demokracji i wskazuje na postępujący proces przenikania polityki i mediów, co znacząco wpływa na kształtowanie się nowych relacji człowiek – polityka w obliczu wolnego rynku i rewolucji technologicznej opartej o systemy cyfrowe. W pracy zostały poddane eksploracji i usystematyzowane zagadnienia, wartości i normy istotne dla zjawiska opisanej w literaturze kategorii społecznej – demokracja medialna.

Więcej …
 

 

 
 
 
 
 

Gościmy

Naszą witrynę przegląda teraz 20 gości 

Statystyka

Odsłon : 7242271

Temat dnia

Na Dzień Kobiet

Był rok 1857. Pracujące w fabryce bawełny kobiety zastrajkowały domagając się takiej samej płacy jak mężczyźni i równego traktowania. Minęło pół wieku  był rok 1909 kiedy w USA po raz pierwszy obchodzono dzień kobiet.

Więcej …

Na lewicy

W dniu 23 marca 2024 roku w Warszawie odbyła się Konwencja Polskiego Ruchu Lewicowego. Przyjęto uchwały programowe. Zostały wybrane nowe władze.

Więcej …
 

W dniu 13 marca 2024 roku w Warszawie odbyła się debata "Media publiczne z lewicowej perspektywy". Organizatorami była Polska Partia Socjalistyczna i Centrum Imienia Daszyńskiego.W panelu dyskusyjnym wystąpili: posłanka Paulina Matysiak, dr Andrzej Ziemski i Jakub Pietrzak.

Więcej …
 

W dniach 11 -13 marca, 2024 roku w Tarnowie, obradował III Kongres Pokoju zorganizowany przez prof. Marię Szyszkowską z udziałem środowisk naukowych z całej Polski. Otwarcia Kongresu dokonali: Prof. zw. dr hab. Maria Szyszkowska, Członek Komitetu Prognoz <Polska 2000 Plus> przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk oraz  Prof. dr hab. Tadeuszu Mędzelowski Dr H. C. Wyższa Szkoła Biznesu w Nowym Sączu Wiceprezes Pacyfistycznego Stowarzyszenia.

Więcej …
 

W Warszawie w dniu 3 lutego 2024 roku zebrała się Rada Naczelna Polskiej Partii Socjalistycznej.
Dyskutowano na temat aktualnej sytuacji politycznej, zbliżających się wyborów samorządowych. Przedmiotem obrad i decyzji były sprawy organizacyjne.

Więcej …
 

W dniu 12 stycznia 2024 roku odbyło się w Warszawie posiedzenie Rady Mazowieckiej PPS. Poświęcone ono było analizie aktualnej sytuacji politycznej w kraju. Oceniono jej wpływ na zadania i politykę Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 9 grudnia 2023 roku w Warszawie odbyło się zebranie założycielskie Organizacji Młodzieżowej PPS „Młodzi Socjaliści”, która zawiązała się ponownie w wyniku otwartej inicjatywy władz centralnych PPS.

Więcej …
 

W dniu 5 grudnia 2023 roku w Warszawie odbył się pogrzeb Towarzysza Bogusława Gorskiego Honorowego Przewodniczącego Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 25 listopada 2023 roku w Warszawie odbyło się statutowe zebranie Rady Naczelnej Polskiej Partii Socjalistycznej. Przedmiotem obrad była ocena zakończonej wyborami do Sejmu i Senatu RP w dniu 15 października 2023 roku, kampania wyborcza, w której uczestniczyli kandydaci desygnowani przez PPS.

Więcej …
 

W dniu 18 listopada 2023 roku w Warszawie odbyło się spotkanie zorganizowane przez Komitet Warszawski PPS w związku z 131 rocznicą Kongresu Paryskiego, na którym zainicjowano powstanie Polskiej Partii Socjalistycznej.

Więcej …
 

W dniu 12 listopada 2023 roku w przeddzień 109 rocznicy walk warszawskich robotników pod przywództwem Organizacji Bojowej PPS z wojskami carskimi, w Warszawie na Placu Grzybowskim, pod obeliskiem upamiętniającym to wydarzenie, odbyło się uroczyste złożenie kwiatów.

Więcej …
 

W dniu 9 listopada 2023 roku odbyło się posiedzenie Rady Wojewódzkiej PPS – Mazowsze w sprawie wyborów parlamentarnych 2023..

Więcej …
 

W dniu 7 listopada 2023 roku przypadła 105 rocznica powołania w Lublinie Rządu Ludowego z premierem Ignacym Daszyńskim na czele. Z tej okazji przed pomnikiem Ignacego Daszyńskiego w Warszawie spotkali się działacze polskiej lewicy. Złożono kwiaty.

Więcej …